Het mbo vormt de basis van onze maatschappij, bijna 40% van de Nederlandse beroepsbevolking is opgeleid in het middelbaar beroepsonderwijs. En het belang van mbo-studenten voor de maatschappij gaat in de aankomende jaren alleen nog maar toenemen. Denk bijvoorbeeld aan de vakmensen die nodig zijn om de energietransitie te realiseren of om de oplopende tekorten in de zorg tegen te gaan. Het nieuwsbericht van begin april dat de studentenuitval binnen het mbo extreem hoog is, is dan ook schrikbarend te noemen.
De studentenuitval is in het schooljaar 2021-2022 hoog met ruim 30.000 studenten die tijdens het schooljaar uitvielen, maar hoge studentenuitval is geen nieuw fenomeen. Al jarenlang staat het verlagen van de studentenuitval bij onderwijsinstellingen hoog op de agenda. Het bedenken en opstarten van initiatieven die de uitval tegen moeten gaan gaat de sector vaak goed af. Het blijft echter lastig om deze initiatieven om te zetten in concrete en blijvende prestatieverbetering. Daarvoor ontwikkelden wij 15 jaar geleden in opdracht van MBO2010 de MBObeter-methodiek, die – naar het nu blijkt – nog steeds actueel is voor onderwijsinstellingen.
Best-practices uit het bedrijfsleven toepasbaar gemaakt voor onderwijsinstellingen
De druk op onderwijsinstellingen is hoog. De maatschappij, het bedrijfsleven, het ministerie en de studenten stellen steeds meer en hogere eisen. Om als onderwijsinstelling succesvol te zijn en te blijven is een cultuur van continu verbeteren onmisbaar. Binnen het bedrijfsleven lukt het organisaties steeds vaker om deze cultuur te bewerkstelligen en hierdoor de kwaliteit, klanttevredenheid en rendementen te verhogen.
Om deze best-practices uit het bedrijfsleven toepasbaar te maken voor onderwijsinstellingen hebben wij 15 jaar geleden de MBObeter-methodiek ontwikkeld. In deze methode gebruiken we beproefde methodes als Lean en Lean Six Sigma om onderwijsinstellingen praktische handvatten te geven om te werken aan concrete en blijvende verbeteringen. De methode hebben we sinds de ontwikkeling bij meer dan 50 onderwijsinstellingen en 300 onderwijsteams toegepast en gezien hoe dit leidt tot een hogere kwaliteit, betere rendementen en een verhoogde studententevredenheid.
In het licht van de huidige ontwikkelingen
In het nieuwsbericht van begin april noemt minister Dijkgraaf corona en de krappe arbeidsmarkt als oorzaak voor de hogere uitval. Beide oorzaken lijken buiten de macht van onderwijsinstellingen te liggen. Echter kan een analyse van de genoemde oorzaken leiden tot dieper liggende bronoorzaken, zoals bijvoorbeeld: te weinig uitdaging in de opleiding en daardoor onvoldoende motivatie om de opleiding af te maken versus het lonkende perspectief van een fulltime salaris. Deze bronoorzaken zijn tijdloos en niet voorbehouden aan het schooljaar 2021-2022.
Naar aanleiding van de cijfers heeft minister Dijkgraaf een aanvalsplan opgesteld om de studentenuitval terug te dringen. In essentie wil hij zich richten op: stevigere begeleiding, soepelere doorstroom, flexibeler onderwijs en betere aansluiting op de arbeidsmarkt.
De focus die de minister legt op de problematiek is terecht en hoopgevend. De oplossingen uit het aanvalsplan klinken sommigen wellicht bekend in de oren. Het zijn thema’s die al spelen binnen onderwijsinstellingen en zoals hierboven geschreven ligt de uitdaging voor deze instellingen bij vertalen van de initiatieven in concrete, gedragen en blijvende prestatieverbetering op team- en opleidingsniveau. En laat dat nu net zijn waar de MBObeter-methode in kan voorzien.
Basis op orde maar toch te veel uitval?
Tot slot zien we in onze praktijk steeds meer teams – zeker in afgelopen Corona-jaren – die de ‘basis op orde hebben’ maar waarbij toch sprake is van te veel uitval.
Onze ervaring met teams waarbij dit optreedt, is dat er sprake is van hardnekkige patronen die veelal in stand worden gehouden door een combinatie van factoren in menselijk gedrag. Denk aan sturing door het leiderschap of de manier van ondersteuning door de staf en de effecten daarvan op het team. Ook de dynamiek binnen het team, de teamsamenwerking, het benutten van talenten of juist niet heeft grote invloed op de mate waarin een team in staat is om gezamenlijk aan kwaliteit te werken. Om deze patronen te doorbreken is meer nodig dan een proces- of data-analyse. Graag informeren we jullie in een volgend artikel uitgebreider over hoe je dit kunt bewerkstelligen.
Meer weten?
Wil je meer weten over MBObeter of onze andere dienstverlening in het onderwijs? Neem dan contact op met Joris van de Lindeloof via j.vandelindeloof@upd.nl of 020-345 3015.