Alle directeuren en stafleden van Flores Onderwijs worden – onder begeleiding van UPD –langs de meetlat gelegd van het teamrolmodel van Belbin. ‘Ge-Belbind’, zo noemt CvB-voorzitter Sylvia Veltmaat dit ook wel.
‘Belbinnen is bij ons een werkwoord geworden’, zegt Sylvia Veltmaat. Sinds 2020 is ze voorzitter van het College van Bestuur van Flores Onderwijs, een scholengemeenschap met 33 scholen, 1100 leerkrachten en 9000 kinderen in Arnhem en Renkum. De groep leidinggevenden plus stafleden telt ongeveer 60 medewerkers. Deze groep gaat volgens Veltmaat geregeld door de ‘wasstraat’. ‘We ‘Belbinnen’ met alle directeuren, bestuurders, stafleden en high potentials’, legt ze uit.’
Teamrollen binnen organisaties
In dit artikel vertelt Sylvia Veltmaat over de ervaringen met het teamrolmodel van Belbin binnen Flores Onderwijs. Wil je meer weten over de toepassing van dit model binnen organisaties? Lees hier dan meer over via onderstaande link.
Het teamrolmodel binnen organisatiesGroenblauwe golf
Flores Onderwijs kent een lange geschiedenis als het gaat om het ontwikkelen van leidinggevenden en ondersteunend personeel. Zo’n tien jaar geleden al, toen de instelling nog Stichting Fluvius heette, werkte het al met Management Drives, een methodiek om de drijfveren van mensen zichtbaar te maken. ‘De eerste sessie die we hier met elkaar deden, maakte al veel duidelijk’, vertelt Sylvia Veltmaat. ‘We gebruikten Management Drives en iedereen had een shirt aan in de kleur die correspondeerde met zijn of haar drijfveren. In één oogopslag was duidelijk dat er een groenblauwe golf door de groep heen liep. Geel, ofwel vernieuwers en innovators, hadden we nauwelijks in onze teams zitten. Hetzelfde gold voor oranje en rood. Het was zelfs zo erg dat de collega’s met een rood shirt zich schaamden voor de kleur die ze droegen. Ze voelden niet dat ze erbij hoorden.
Voor het bestuur, maar ook voor de collega’s, was in één klap duidelijk dat er én meer variatie in de teams moest komen, én dat we meer en beter met elkaar moesten gaan samenwerken. Niemand mocht er buitenvallen. En dus besloten we om samen met UPD met het teamrolmodel van Belbin aan de slag te gaan. We wilden de spade wat dieper in de grond steken. Dat is nu zo’n tien jaar geleden.’
Teamrolmodel van Belbin
Heb je nog niet eerder kennis gemaakt met het teamrolmodel van Belbin en de negen teamrollen? Via onderstaande link vind je hier meer informatie over.
Teamrolmodel van BelbinOnderdeel van langer traject
Alle nieuwe directeuren en stafleden van Flores Onderwijs worden altijd getest. ‘Zo nu en dan hebben we weer een ‘bezemgroep’ die een hele dag training krijgt’, zegt Ilse Woerden, adviseur en coach bij UPD. ‘Deze mensen krijgen allemaal individueel hun teamrollen teruggemeld. Daarnaast hebben we een overzicht van alle directeuren en stafleden met hun teamrollen.’
‘Op de scholen zelf werken we ook regelmatig met de teamrollen’, voegt Sylvia toe. ‘Vaak is daar een aanleiding voor en is het onderdeel van een langer traject. Bijvoorbeeld het werken aan een professionele cultuur. Daarnaast hebben we een eigen academie waarin we trainingen aanbieden. Hier is ook de Belbin training in opgenomen. Dan kan een directeur die nieuwe medewerkers heeft, en die al vaker gewerkt heeft met de teamrollen, de nieuwe medewerkers aanmelden voor deze training. Het is overigens geen verplichting.’
Elke rol doet ertoe
‘Verschillende perspectieven en inzichten. Dat is wat het werken met het teamrolmodel van Belbin deze onderwijsinstelling vooral heeft opgeleverd. Sylvia: ‘In het primair onderwijs komen bijvoorbeeld weinig Vormers voor die normatief durven te sturen en een helder beeld hebben van wat goed zou zijn voor de organisatie. En dit is soms wèl nodig. Het zorgt ervoor dat we betere dialogen hebben. Vormers zoeken van nature de spanning op en zetten de boel op scherp. Dat kunnen we af en toe goed gebruiken.’
Verschillende perspectieven en inzichten. Dat is wat het werken met het teamrolmodel van Belbin deze onderwijsinstelling vooral heeft opgeleverd.
Een andere rol die van nature weinig bleek voor te komen in het team van directeuren en stafleden is die van Zorgdrager. Sylvia: ‘Dit zijn de mensen die aangeven wanneer het niet lekker loopt in een team voordat het echt uit de hand loopt. Zij hebben altijd hun voelsprieten aan staan en weten wat onderhuids speelt. Ook dát is een belangrijke kwaliteit om in je team te hebben. Kortom: elke rol doet ertoe. Dat hebben we geleerd.’
Van soortgenoten naar andersdenkenden
De kunst is om ieder teamlid vanuit z’n eigen kracht in het collectief te hebben, benadrukt Ilse. ‘Mensen moeten kunnen zijn wie ze zijn. Juist die verschillen in een team maken een team krachtig.’ Sylvia beaamt dit. ‘Verschillend is bij ons dan ook het nieuwe normaal geworden. Verschillen tussen mensen verrijken de samenwerking. Dat inzicht is door de jaren heen echt gegroeid in deze stichting. Daar waar collega’s in het verleden vooral soortgenoten opzochten, kijken ze nu vooral naar andersdenkenden. Om de eenvoudige reden dat ze weten dat andere ideeën en zienswijzen hen meer opleveren.’
Schellen van de ogen
Bewustwording van de verschillen was een belangrijke eerste fase voor de directeuren en stafleden van Flores nadat ze aan de slag waren gegaan met de teamrollen van Belbin. Sylvia: ‘Het is telkens onthutsend om te merken dat mensen niet door hebben hoezeer ze van elkaar verschillen. Zodra ze dat doorkrijgen en de schellen van de ogen vallen, ontstaat er direct veel meer begrip en respect voor de ander. “Ik snap nu waarom je doet wat je doet.”
Niemand is overigens alleen zijn Belbinrol, benadrukt Ilse. ‘Je bent je teamrol niet. Iedereen heeft twee tot drie voorkeursrollen.’ ‘Klopt’, voegt Sylvia toe. ‘Het feit dat we werken met dit model mag geen excuus zijn voor gedrag. Het gaat er vooral om dat mensen doorkrijgen dat iedereen verschillend is en dat we dankzij die verschillen een betere samenwerking kunnen creëren. Het verrijkt de eigen ervaring en kennis. En de dialogen worden er zinvoller en effectiever van.’
Planten en Vormers
‘Het mooie is ook’, zo benadrukt Sylvia, ‘dat we nu makkelijker verschillende teamrollen herkennen. Als wij in een team nu bijvoorbeeld Planten en Vormers nodig hebben, dan weten we waar we bij de werving en selectie op moeten letten. We kunnen dat proces nu veel gerichter vormgeven. Dat helpt ons echt. Ook zien we dat we letterlijk veel kleurrijker zijn geworden door de jaren heen. Het pakket aan mensen wordt bonter. Dat doet iets met de dynamiek in ons team.’
Dit alles gaat verder dan een ‘gevoel’ alleen. ‘We meten ook de effectiviteit van het team’, zegt Sylvia. ‘Wat we heel duidelijk zien is dat we als team over de afgelopen drie metingen steeds effectiever zijn geworden. Het is natuurlijk moeilijk te bewijzen dat dit één op één terug te voeren is op de Belbinsessies die we hebben uitgevoerd, maar ik weet wel zeker dat die ermee te maken hebben.’
Zoemende bijenkorf
Maar er is meer ‘bewijs’ dat het werkt. Sylvia: ‘De manier waarop we met elkaar in gesprek gaan is echt veranderd. Voorheen waren het vooral “zendgesprekken”. De een bracht een boodschap over bij de ander en dat was het. Nu is het directeurenoverleg net een zoemende bijenkorf. Over en weer delen mensen ervaringen met elkaar en nemen ze ruimtes in die ze voorheen niet innamen. Dat geeft enorm veel energie, lol en dynamiek in het team. We zien en verstaan elkaar nu beter.’
Een ander winstpunt is dat conflicten minder bedreigend zijn geworden. Sylvia: ‘Mensen vinden het nu minder eng om ruzie te maken. Ruzie wordt niet meer gezien als een breekijzer voor een relatiebreuk. En mensen nemen kritiek ook minder persoonlijk op. Dat is heel plezierig. Daardoor kunnen zaken die onderhuids borrelen of irriteren gewoon ter sprake worden gebracht.’ Maar zoals met zoveel zaken is ook hier nog ruimte voor verbetering. Sylvia: ‘Echt eerlijke feedback geven aan elkaar is en blijft moeilijk. Daar moeten we permanent aan blijven werken. Het helpt enorm dat we elkaar en elkaars teamrollen nu beter kennen. Een goede samenwerking begint tenslotte met begrip en respect voor elkaar.’
Meer weten?
Neem voor meer informatie over de toepassing van het teamrolmodel binnen organisaties contact op met Guyonne Schellings via onderstaande gegevens:
Telefoon: 020 – 345 3015
Email: contact@upd.nl