MBO15 bood Johan Soer de gereedschappen om scherp in beeld te brengen waar de opleiding Laboratorium- en Procestechniek BBL nog soepeler kon verlopen. “Iedereen was bereid om een tandje bij te zetten.”
Met een slagingspercentage boven de 70 procent was de opleiding Laboratorium en Procestechniek (L&P) van ROC van Twente niet de meest voor de hand liggende kandidaat voor een intensief verbetertraject. Toch meldde teammanager Johan Soer zijn team direct aan toen het bestuur in 2013 bekendmaakte dat 15 van de 72 teams op het ROC de kans zouden krijgen om onder de vlag van MBO15 een verbetertraject te starten met begeleiding van UPD. “Collega’s waren verbaasd dat ik mijn vinger opstak”, zegt Soer. “Je voldoet toch al aan de eisen, zeiden ze. Maar ik vind: je kunt altijd beter.”
Johan Soer stelde zich tot doel om het slagingspercentage omhoog te brengen tot ver boven de 70 procent, niet alleen het gemiddelde, maar ook als minimumeis voor alle circa twintig onderdelen van zijn opleiding Laboratorium en Procestechniek: vier zogeheten open leercentra en meer dan 15 in company-trainingen bij bedrijven als Grolsch, Ben & Jerry’s, TenCate en Akzo. ROC van Twente leidt daar technici op die in de meest uiteenlopende productieprocessen inzetbaar zijn.
Tandje bij
Het is nog te vroeg om de rendementsverbetering te meten, maar Soer kan al wel uitleggen waar zijn opleiding winst heeft geboekt. De belangrijkste verandering, aldus Soer, is dat hij niet in zijn eentje de kar trekt in zijn team van twintig personen. Integendeel. Gedurende de twee verbetertrajecten, MBObeter light en MBObeter borgen die L&P intussen heeft afgerond, kwam het hele team met ideeën en was iedereen bereid om een tandje bij te schakelen. Hierdoor hadden collega’s de tijd en ruimte voor verbetertrajecten. Uit de teamsessies en brainstormsessies, een vast onderdeel van de MBObeter-trajecten die zijn opgestart vanuit de ondersteuning van MBO15, kwam naar voren dat de instroom van nieuwe studenten en de praktijkbegeleiding twee veelbelovende aanknopingspunten waren om het rendement van de hele opleiding nog verder te verbeteren. Op beide punten heeft de opleiding L&P vooruitgang geboekt die Soer straks verwacht terug te zien in de studierendementen.
Vaste baan
Zo heeft L&P een nieuw intakeproces op poten gezet waarin kandidaten die de opleiding willen gaan volgen een test doen en een gesprek voeren om te bepalen of zij de capaciteiten en de tijd hebben om de opleiding af te ronden. Meer dan 98 procent van de studenten op de opleiding Laboratorium en Procestechniek BBL doet zijn opleiding naast een vaste baan. Soer: “Dat mensen bijvoorbeeld te weinig tijd hadden om werk en gezin te combineren, was tot voor kort een probleem dat pas aan het licht kwam als ze één of twee maanden met de opleiding bezig waren. Nu signaleren we dat probleem meteen bij het begin.”
Zoals gezegd, Soer hoefde de kar niet alleen te trekken. Een belangrijke pijler van MBObeter is nu juist om medewerkers van begin af aan bij verbeteringen te betrekken en verantwoordelijkheid te geven bij de uitvoering ervan. Voor L&P betekende dit zogenoemde ‘eigenaarschap’ dat medewerkers van de afdeling administratie de verbeteringen van het intakeproces zelf hebben uitgedacht en doorgevoerd.
MBO15 bood Soer de gereedschappen om scherp in beeld te brengen waar het totale proces van zijn opleiding – van de intake tot aan de diplomering – nog soepeler zou kunnen verlopen. Hij raakte doordrongen van de grote verschillen in de manier waarop studenten in de praktijk werden begeleid. “Sommige bedrijven maken aparte begeleiders vrij om studenten in de praktijk te begeleiden”, zegt Soer. “Bij andere bedrijven was het een bijzaak. Omdat we merkten dat die begeleiding belangrijk is, stellen we nu als eis dat mensen een vast aantal uren vrijmaken voor begeleiding.”
Slap excuus
Niet alle eisen die de minister stelde aan zijn opleiding in het kader van ‘Focus op Vakmanschap’ waren Soer direct even welkom. Neem de eis van de minister dat studenten jaarlijks minimaal 200 uur ‘begeleide onderwijstijd’ moeten krijgen: lessen op school of op een werkplaats onder begeleiding van een docent. “Die eis had voor ons grote consequenties”, zegt Soer. “Ik kan me goed voorstellen dat studenten elders in het land gebaat zijn bij meer onderwijstijd. En ook bij ons heeft die eis soms wel geholpen. Het wordt nu nog minder dan voorheen getolereerd dat iemand met een slap excuus een keer niet komt opdagen. Maar op de opleiding in Twente doen bijna alle studenten de opleiding naast hun baan. Voordeel is wel dat mensen meer gemotiveerd zijn om de opleiding af te ronden. Maar je kunt niet van iedereen verwachten dat ze om vijf uur opstaan, werken tot twee uur ’s middags en dan nog vijf uur les krijgen.”
De terugkeer van een systeem van Meesters en Gezellen in het onderwijs noemt Soer als een onderdeel van het actieplan ‘Focus op Vakmanschap’ waarmee de opleiding Laboratorium en Procestechniek wel haar voordeel heeft kunnen doen: “We zijn bijvoorbeeld begonnen met extra praktijkondersteuning in ons praktijkcentrum. Deelnemers krijgen daar extra praktijkonderwijs. De verbetertrajecten die zijn ingezet in het kader van MBO15 hebben daar ook zeker aan bijgedragen.”
Doel van zo’n praktijkcentrum is om theorie en praktijk dichter bij elkaar te brengen. Als voorbeeld noemt Soer het simuleren van storingen. “Veel productielijnen draaien 24 uur per dag, zeven dagen in de week, dus bedrijven hebben in de praktijk niet de ruimte om mensen te leren wat ze moeten doen als er iets misgaat. In ons praktijkcentrum kunnen wij dat soort zaken simuleren. Voor de veiligheid is het van cruciaal belang dat mensen ervaring opdoen met de manier waarop ze moeten handelen bij storingen en calamiteiten.”
Jubileumboek “beter MBO”
Dit is één van de vele inspirerende verhalen uit het jubileumboek “beter MBO”. Dit boek is uitgegeven door UPD in samenwerking met MBO15. Wilt u alle inspirerende verhalen lezen? Bestel of download het boek dan hier.