De opleiding tot Financiële Beroepen van Rijn IJssel is in de afgelopen jaren uit een diep dal geklommen. Heldere doelen stellen en zichtbaar maken of die worden bereikt was volgens Jeroen Maree een kritische succesfactor.
Bij elkaar in de klas kijken. Gezamenlijk bespreken wat er belangrijk is in een opleiding. Onderling afspreken wie welke onderwerpen voor zijn rekening neemt. Voldoen aan de eisen die de overheid stelt.
Het ligt voor de hand dat een mbo-opleiding bovenstaande doet, maar binnen Rijn IJssel was het voor veel onderwijsclusters een paar jaar geleden nog allesbehalve vanzelfsprekend. Zo’n sector was ook ‘Economie en Uiterlijke verzorging’ een mengelmoes van beroepsopleidingen met als belangrijkste gemene deler dat veel studenten later kiezen voor een bestaan als zelfstandige.
Toenmalig afdelingsmanager Jeroen Maree doorliep drie jaar geleden dankzij ondersteuning van MBO15 verschillende verbetertrajecten. “De rendementen van Rijn IJssel waren voor relatief veel opleidingen onvoldoende”, zegt Maree. “Om daarin verbetering te brengen paste het College van Bestuur een goede interventie toe: elk onderwijsteam zou een MBObeter-traject gaan doen. De rendementen van de opleiding Financiële Beroepen waren op niveau 2 en 3 ver onder de norm van de Inspectie, dus daar zijn we met externe hulp als eerste mee van start gegaan.”Dialoog
De opleiding Financiële Beroepen had veel baat bij een strak georganiseerde aanpak van MBO15, die begon met het helder definiëren van het onderwijsproces en eindigde met het selecteren van maatregelen op basis van impact en prioriteit. Naast de verbetering van de intake en de begeleiding van studenten kwam de onderwijsontwikkeling uit de analyses naar voren als een van de zogenoemde focusgebieden met veel potentieel voor verbetering.
Maree: “We zijn met zijn allen gaan zitten en hebben de leden van het team simpelweg gevraagd: wat is onze visie en hoe gaan we die vertalen naar de dagelijkse praktijk van onze lessen? Het klinkt misschien gek, maar die dialoog was nooit eerder gevoerd.”
Heldere doelen stellen en zichtbaar maken of die worden bereikt, is voor Maree een succesfactor in de aanpak van MBO15. Het gehele onderwijsteam Financiële Beroepen kwam gezamenlijk tot de conclusie dat iedereen een opleiding wilde waarin studenten zouden worden uitgedaagd en wisten wat er van hen verwacht werd. Daarnaast zou de opleiding vanzelfsprekend moeten voldoen aan de wettelijke eisen.
ROC’s moeten ervoor zorgen dat studenten aan het eind van hun opleiding voldoen aan beroepseisen die zijn geformuleerd in zogeheten kwalificatiedossiers. Daarin staat wat studenten aan het einde van hun opleiding moeten kennen en kunnen.
Boekhouden
“Het is wel handig als docenten aan studenten kunnen uitleggen waarom een opleiding op een bepaalde manier in elkaar steekt”, zegt Maree. “Als ze in het eerste jaar veel boekhouden krijgen, dan mag je verwachten dat ze de kans krijgen om die kennis toe te passen in een stageperiode. Als je dat soort zaken niet helder kunt uitleggen en studenten moeten op hun stage data inkloppen in plaats van toepassen wat ze hebben geleerd, dan vragen ze zich af: wat ben ik hier eigenlijk aan het doen? Dat sommige studenten het bijltje erbij neergooien in zo’n situatie is niet eens zo gek.”
Over het algemeen was er volgens Maree binnen de opleiding Financiële Beroepen onvoldoende samenhang tussen theorie en praktijk. “Er was niet afgesproken wat studenten nu precies moesten leren en waar ze dat moesten leren: in de beroepspraktijk of in de klas. Als je dat niet weet, dan creëer je onduidelijkheid voor studenten, docenten en praktijkopleiders. Belangrijke onderwerpen, zoals het uitrekenen van een kostprijs of het uitleggen van de systematiek van een grootboekrekening, komen wel aan de orde, maar verschillende docenten doen zoiets dan twee keer, onafhankelijk van elkaar. Op die manier krijg je doublures in de lesstof, maar ongetwijfeld ook hiaten.”
Structuur
Een uitdagende opleiding, een heldere structuur. Het zijn duidelijke doelstellingen. Maar hoe kan een instelling meten of die ook zijn gerealiseerd? Het onderwijsteam van de opleiding Financiële Beroepen sprak af dat het doel gehaald zou zijn als studenten in panelgesprekken en de zogeheten JOB-monitor zouden aangeven dat er voldoende uitdaging en duidelijkheid zat in het curriculum. Daarnaast zou een externe onderwijsadviseur zich buigen over de ingewikkelder eisen die de wet stelt aan de kwalificatiedossiers.
Volgens Maree heeft de opleiding Financiële Beroepen alle doelstellingen intussen bereikt. Ook het percentage studenten dat de opleiding afmaakt, het zogeheten rendement, is in de afgelopen jaren sterk verbeterd: alle deelopleidingen voldoen aan de eisen die de Inspectie stelt. Dat is een knappe prestatie, want het rendement van bijvoorbeeld de deelopleiding tot administratief/boekhoudkundig medewerker lag in 2011 op 35 procent. De opleiding tot administratief medewerker scoorde minder dramatisch met een rendement van 46 procent, maar bleef toch ook ver onder de maat.
De verbeteringen zijn niet alleen te danken aan de inhoudelijke verbetering van het onderwijs, maar ook aan een betere intake en begeleiding van studenten. Het doorvoeren van verbeteringen op al deze punten was een klus, die volgens Maree alleen geklaard kon worden doordat de onderwijsteams hier zelf hard aan hebben meegewerkt. Maree: “UPD is uiteindelijk met een kleine werkgroep aan de slag gegaan, maar het hele team heeft op cruciale momenten kunnen participeren in het proces. Zo heeft de werkgroep de gebieden waar men op wilde focussen eerst aan het hele onderwijsteam gepresenteerd. Er is in dit traject alles aan gedaan om iedereen erbij te betrekken. Ik denk dat ook dat in belangrijke mate heeft bijgedragen aan het succes.”
Jubileumboek “beter MBO”
Dit is één van de vele inspirerende verhalen uit het jubileumboek “beter MBO”. Dit boek is uitgegeven door UPD in samenwerking met MBO15. Wilt u alle inspirerende verhalen lezen? Bestel of download het boek dan hier.