Joris van de Lindeloof is trots op de resultaten die onderwijsteams behalen met het instrumentarium van MBO15. “We hebben een mooi trackrecord.”
Er komen dit jaar minder kansloze jongeren de arbeidsmarkt op dan vijf of tien jaar geleden. Zo’n belangrijke maatschappelijke verbetering valt niet op het conto te schrijven van een enkele organisatie, maar toch. “Ik durf te zeggen dat MBO15 daaraan een bijdrage heeft geleverd. Door onderwijsteams te ondersteunen bij het verhogen van de onderwijskwaliteit wordt studie-uitval verder teruggedrongen”, zegt Joris van de Lindeloof, directeur Onderwijs bij UPD.
Vijf jaar geleden gaf onderwijsminister Marja van Bijsterveldt MBO15 een bondige opdracht: werk mee aan het succes van het actieplan ‘Focus op Vakmanschap’, bedoeld om de kwaliteit van het beroepsonderwijs te verbeteren. In opdracht van MBO15 heeft UPD teams begeleid in het verbeteren van de onderwijskwaliteit met de inzet van MBObeter light, een methodiek voor continu verbeteren die is gebaseerd op de filosofie van Lean Six Sigma.
HOE IS HET BEGONNEN?
“In 2009 hebben we samen met MBO2010 – de voorloper van MBO15 – de MBObeter-methodiek ontwikkeld. Deze aanpak is bedoeld om zwakpresterende onderwijsteams te helpen met het verbeteren van de onderwijskwaliteit en hun prestaties op het gebied van studententevredenheid en onderwijsrendementen. De formule werkte goed en daarom is de aanpak in 2010 in een compacte versie voortgezet met MBObeter light. Het MBObeter light-handboek is minder omvangrijk dan de eerste versie en geeft teams meer houvast voor wat betreft de benodigde instrumenten, tijdsinvestering en de gewenste resultaten.”
WAT IS ER BEREIKT?
“Verhoging van de onderwijskwaliteit en de hiermee gepaard gaande dalende studie-uitval in het beroepsonderwijs is het belangrijkste resultaat. Onze projecten leiden ook tot een hogere tevredenheid onder studenten, professionalisering van teams en meer grip op problemen.”
“De methodiek die wij ontwikkeld hebben, is nog altijd voor alle scholen beschikbaar en daar zijn we trots op. Ik denk dat alle mbo-scholen in Nederland de MBObeter light-methodiek kennen. Tachtig procent van de instellingen heeft deze ook wel eens toegepast. In heel Nederland hebben we intussen meer dan 120 projecten afgerond. Ook de Onderwijsinspectie is te spreken over de mogelijkheden die ons instrumentarium biedt en de mooie resultaten die teams ermee behalen. Zij zien die resultaten in hun onderzoek terug. We hebben een mooi trackrecord.”
HET GAAT OM ONDERWIJSKWALITEIT, MAAR JULLIE STREVEN OOK NAAR CULTUURVERANDERING IN HET ONDERWIJS?
“Dat klopt. Wij spreken van een professionele verbetercultuur. Dat betekent dat onderwijsgevenden, management en ondersteuning samen steeds kritisch blijven kijken naar de onderwijsprocessen en -resultaten. Zo kun je samen de onderwijskwaliteit elke dag een beetje beter maken.”
PIKKEN SCHOLEN HET OP?
“Jazeker. Steeds meer scholen realiseren zich dat continu verbeteren een voorwaarde is om goed onderwijs te verzorgen en te blijven verzorgen. Ik zie steeds meer scholen die erin slagen om de filosofie van continu verbeteren in de organisatie binnen te brengen. Op het niveau van het management én op het niveau van de teams. Als het goed is raakt in de organisatie alles en iedereen gefocust op het leveren van een bijdrage aan het primaire proces: het werk voor de klas.”
HOE WERKT DAT, EEN PROFESSIONELE VERBETERCULTUUR?
“Teams met een professionele verbetercultuur weten in de praktijk een balans te vinden tussen alle belanghebbenden in het onderwijs. Ouders willen dat hun kinderen een waardevol diploma behalen, studenten willen een leuke studie met fijne klasgenoten en vooruitzicht op een goede baan, het ministerie wil een drievoudige kwalificatie en tegelijkertijd de kosten in de hand houden en het bedrijfsleven wil hoog opgeleide en duurzaam inzetbare medewerkers. Het gaat daarbij niet alleen om prioriteiten stellen, maar ook om op een slimme manier alle verschillende belangen met elkaar in balans te houden. Zo proberen ze elke dag het onderwijs een stapje beter te maken. Een team met een professionele verbetercultuur gaat niet één keer per jaar naar de hei om elkaar te vertellen dat het allemaal beter moet. Het gaat erom wat je dagelijks doet.”
IS DAAR TIJD VOOR IN HET ONDERWIJS?
“Jazeker, heel veel scholen werken bijvoorbeeld al met een dagstart (een typische Lean-aanpak om de dag te starten, al zal dat vaak niet zo genoemd worden). Ze zitten ‘s ochtends voor aanvang van de lessen al even samen met een bakje koffie erbij en bespreken of er de dag daarvoor zaken voorgevallen zijn die voorkomen hadden kunnen worden. Ze kijken vooruit: zijn er voor vandaag bijzonderheden? Zieken, of moeten we ergens anders rekening mee houden? En hoe gaan we dat opvangen als team, zodat het onderwijsproces zo soepel mogelijk verloopt en onze studenten er dus niks van merken? Teams die zo werken zijn ‘in control’. Ze weten wat er op een dag op ze afkomt en anticiperen daarop. Daarom zijn ze minder tijd kwijt met brandjes blussen. Deze teams besparen tijd en creëren de ruimte om inhoudelijk met onderwijsverbetering aan de slag te gaan. Het is natuurlijk prachtig om te zien wanneer dat lukt. We zijn van plan om in de toekomst nog veel scholen te helpen die slag te maken.”
ER IS DUS AL VEEL BEREIKT. WAAR LIGGEN DE UITDAGINGEN IN HET MBO VOOR DE KOMENDE JAREN?
“Kwaliteit heeft te maken met dingen goed doen, maar het gaat er ook om dat je de goede dingen doet. In het mbo is het heel belangrijk dat de studenten de juiste kennis en vaardigheden opdoen voor een succesvolle start op de arbeidsmarkt of doorstroom naar een hoger niveau. Daar ligt een grote uitdaging. Er zijn grote veranderingen gaande in alle marktsectoren. Dat kun je niet allemaal vangen in een goed onderwijsprogramma. Organisaties in zowel de publieke als de private sector willen studenten die geleerd hebben om kritisch na te denken, samen te werken en steeds naar verbetering te streven. Daar ligt een mooie uitdaging voor de scholen.”
Jubileumboek “beter MBO”
Dit is één van de vele inspirerende verhalen uit het jubileumboek “beter MBO”. Dit boek is uitgegeven door UPD in samenwerking met MBO15. Wilt u alle inspirerende verhalen lezen? Bestel of download het boek dan hier.